Γανωτής ή Γανωματής ή Κασσιτερωτής

Ο Γανωτής ή Γανωματής ή Κασσιτερωτής

Γανωτής ή γανωματής είναι ο τεχνίτης που επικαλύπτει τα χάλκινα σκεύη με κασσίτερο και το επάγγελμα αυτό ανήκει σε αυτά που απαιτούν χειρωνακτική εργασία. Το επάγγελμα του γανωτή είναι από τα πιο παλιά που υπάρχουν. Τα παλιά χρόνια, τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους δουλειές και ιδιαίτερα στη μαγειρική ήταν χάλκινα μπακιρένια. Αυτά με τον καιρό και με τη μεγάλη χρήση οξειδώνονταν και γίνονταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις. Έπρεπε λοιπόν να γανωθούν, να περάσει δηλαδή η επιφάνεια τους για προστασία με ένα ειδικό μέταλλο, το καλάι (κασσίτερος). Ο Γανωματής, αφού καθάριζε καλά τα σκεύη, άλειφε το εσωτερικό τους με σπίρτο (υδροχλωρικό οξύ) και το έτριβε με άμμο ή σκουριά ή ακόμη και με τριμμένο κεραμίδι. Ύστερα ζέσταινε καλά το χάλκινο σκεύος και έριχνε μέσα το χλωριούχο αμμώνιο για να στρώσει καλύτερα το καλάι. Στη συνέχεια, το σκούπιζε καλά και μετά άπλωνε το λιωμένο καλάι στην επιφάνεια του σκεύους με τη βοήθεια ενός χοντρού βαμβακερού υφάσματος. Στο τέλος το σκούπιζε με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει. Τα τελευταία χρόνια το επάγγελμα του γανωτή ή γανωματή έχει εξαφανιστεί, αφού τα μαγειρικά σκεύη είναι πλέον ανοξείδωτα και δεν χρειάζονται γάνωμα (επικασσιτέρωση). Τρικαλινός γανωματής, ονόματι κ. Αργύρης Μπάτζιος, ένας από τους λίγους του είδους του, μου εξιστορεί τη διαδικασία του γανώματος, δηλαδή καθαρισμό, συντήρηση των χάλκινων αντικειμένων και εργαλείων που χρησιμοποιούσαν. Όταν τα χάλκινα αντικείμενα ήταν πολύ μαύρα τότε έκαναν σφάρισμα, το οποίο αποτελείται από σπίρτο (υδροχλωρικό οξύ), αλάτι, νησιαντήρι και χώμα, το ανακατεύανε και το έβαζαν στα χάλκινα οικιακά σκεύη (δηλαδή τα άλειφαν) και μετά τα ζεσταίνανε. Στη συνέχεια τα τρίβαν με άμμο ή σκουριά και το πανί που χρησιμοποιούσαν ήταν από δέρμα το οποίο το έπαιρναν από τους Σαμαράδες ή δέρμα από γουρούνι ( Γουρνοτόμαρο). Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν για να γίνει η κασσιτέρωση ήταν το σπίρτο, νησιαντήρι, κασσίτερο και βαμβάκι.Όταν τα χάλκινα σκεύη είχαν τρύπα το έκαναν κόλληση με 3/4 μολύβι και 1/4 κασσίτερο και το έστρωναν με ένα ξυλάκι (κουφοκάσι) για να γίνει λείο. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν: Νάι είδος εργαλείου (γαϊδάρα) που ανέβαζε πάνω ο γανωματής και έκανε το ίσιαγμα στα πλευρά και γύρισμα στο χείλος των χάλκινων αντικειμένων. Στούμπος (στρόγγυλος σωλήνας) για να ισιώνουν τους πάτους από τα χάλκινα αντικείμενα. Πολλά ακόμη εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν: Αμόνι, ξυλόσφερα, τσιμπίδα, ψαλίδι, μυτοτσίμπιδο, σιδερένιο σφυρί, ζουμπάς, σίδερο, καρφοκόπτης και τέλος το βαμβάκι (παλάσι) για το γυάλισμα των χάλκινων αντικειμένων.

 

ΞΥΛΙΝΟ ΑΜΟΝΙ, ΞΥΛΟΣΦΑΙΡΑ,ΝΗΣΙΑΝΤΗΡΙ,ΤΣΙΜΠΙΔΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

ΑΜΟΝΙ

ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΓΑΝΩΤΗΣ Ή ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ Κ. ΑΡΓΥΡΗΣ ΜΠΑΤΖΙΟΣ

ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΣΦΥΡΙ

ΝΑΙ Ή ΓΑΪΔΆΡΑ

Ο Κ. ΜΠΑΤΖΙΟΣ ΣΕ ΩΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ο Κ. ΜΠΑΤΖΙΟΣ ΣΕ ΩΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

Ο Κ. ΜΠΑΤΖΙΟΣ ΣΕ ΩΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΜΙΚΡΗ ΝΑΪ, ΚΑΡΦΟΚΟΠΤΗΣ, ΨΑΛΙΔΙ ΚΑΙ ΣΦΥΡΙ

ΜΙΚΡΗ ΣΤΟΥΜΠΟΙ 

ΔΙΑΦΟΡΑ ΧΑΛΚΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

ΑΜΟΝΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΦΥΡΙΑ

ΑΜΟΝΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΦΥΡΙΑ

ΑΜΟΝΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΦΥΡΙΑ

ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΑΜΟΝΙ