Λαογραφική Συλλογή Νικολάου Απ. Μαρδάνη: Αμπελουργία

Η Αμπελουργία

Πριν από την εισαγωγή των μηχανών όλες οι εργασίες γίνονταν χειρωνακτικά και κρατούσαν όλο σχεδόν το χρόνο.
Ας ξεκινήσουμε από τον τρύγο που είναι η τελευταία από μία σειρά πολλών εργασιών στην αμπελουργία. Η μεταφορά των σταφυλιών γινόταν με κοφίνια τα οποία φορτώνονταν συνήθως σε ζώα. Κύριες αμπελουργικές εργασίες μετά την ολοκλήρωση του τρύγου, πρώτα γινόταν το καθάρισμα των κλημάτων κατά το οποίο αφαιρούσαν επιλεκτικά ορισμένες βέργες του κλήματος και ακολουθούσε το ξελάκκισμα δηλαδή η δημιουργία ενός λάκκου γύρω από τον κορμό του κλήματος για να συγκεντρώνει το νερό της βροχής. Τον Φεβρουάριο γινόταν το κανονικό κλάδεμα οπότε έκοβαν όλες τις βέργες του κλίματος και ακολουθούσε η πιο βαριά δουλειά της αμπελουργίας που ήταν το σκάψιμο, κατά το οποίο δημιουργούσαν κατά μήκος της σειράς των κλημάτων και ανάμεσα τους έναν υπερυψωμένο επικλινή σωρό χώματος αφήνοντας γύρω από τα κλήματα και κατά μήκος τους ένα βαθύ αυλάκι, για να διευκολύνεται το πότισμά τους από το νερό της βροχής. Τον Μάιο γινόταν το δισκάφισμα στο οποίο έπαιρναν χώμα και από τα δύο γειτονικά καβάλια και σκέπαζαν το αυλάκι που γινόταν το σκάψιμο, καθόσον δεν υπήρχε πια μεγάλη πιθανότητα ποτίσματος των κλημάτων, αλλά και για να σκεπάσουν τον κορμό του κλήματος με χώμα, κάνοντας το έδαφος επίπεδο. Μετά ακολουθούσαν εργασίες που αφορούσαν είτε την περιποίηση των αμπελιών, όπως το τσάπισμα για να καθαρίσουν τα αμπέλια από τα ζιζάνια είτε τη συντήρηση των κλημάτων όπως το βλαστολόγημα που έκοβαν τις κορφές των βλαστών του κλήματος για να αναπτυχθούν καλύτερα τα σταφύλια και το άνοιγμα ή το φυλλολόγισμα που αφαιρούσαν ορισμένα φύλλα του κλήματος για να κυκλοφορεί καλύτερα ανάμεσα στα τσαπιά το φως του ήλιου, είτε τέλος την προστασία των κλημάτων από τις ασθένειες όπως το θειάφισμα και το ράντισμα για τον περονόσπορο. Τα κλήματα παλιά ήταν χαμηλά και χωρίς υποστηρίγματα, τώρα εφαρμόζεται και το σύστημα της υποστήριξης με πασσάλους. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν για τις εργασίες στον κάμπο ήταν το λισγάρι, σκαλιστήρι και το τσαπί, ενώ στα ορεινά χρησιμοποιούσαν το δικέλι, σκεπαρνιά και ο κασμάς, ενώ τα άλλα εργαλεία ήταν τα ίδια όπως ψαλίδια, κλαδευτήρια, ψεκαστήρας χάλκινος. Οι αμπελουργοί είχαν τα ξύλινα κρασοβάρελα, τους ξύλινους κάδους, νταμιτζάνες, κοφίνια και τις κάσες για να μεταφέρουν τα σταφύλια.